Hãy cùng Lộc Phát Land tìm hiểu về khái niệm quỹ đất sạch là gì và những quy định của nhà nước.
Quỹ đất sạch là gì
Pháp luật Việt Nam cho đến nay vẫn chưa có quy định về “quỹ đất”, “quỹ đất sạch” nên cũng không có quy định nào đề cập đúng câu từ về lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (SDĐ) phục vụ cho việc tạo quỹ đất sạch. Tuy nhiên, Điều 39 và 40 Luật Đất đai năm 2013 có quy định về thu hồi đất “vùng phụ cận” thể hiện trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp huyện; là khu vực thu hồi đất theo quy hoạch để tạo quỹ đất sạch.
Trong đó:
(i) Việc thu hồi đất vùng phụ cận phải được thể hiện trong kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp huyện;
(ii) Các trường hợp thu hồi đất vùng phụ cận phải được xác định cùng với việc xác định vị trí, diện tích đất phải thu hồi để thực hiện công trình, dự án sử dụng đất vào mục đích quy định tại Điều 62 của Luật Đất đai, tức là thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng;
(iii) Việc thu hồi đất vùng phụ cận được áp dụng đối với dự án hạ tầng kỹ thuật, xây dựng, chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn;
(iv) Phương thức chuyển giao đất cho nhà đầu tư là phải thông quá đấu giá.
Quỹ đất sạch được hiểu là quỹ đất đã được Nhà nước thu hồi đất, thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, giải phóng mặt bằng theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt; quỹ đất sạch là toàn bộ phần diện tích đất sạch được dự trữ theo quy hoạch của cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhằm tạo nguồn sẵn có để phục vụ cho các dự án đầu tư. Tóm lại, quỹ đất sạch là các thửa đất, khu đất trống được Nhà nước quản lý, sẵn sàng để triển khai thực hiện dự án phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
Hiện nay, ở nước ta, có những phương thức tạo ra quỹ đất sạch như sau:
(i) Khai thác quỹ đất công do Nhà nước quản lý hiện đang bỏ trống hoặc sử dụng không hiệu quả, chưa phù hợp;
(ii) Thực hiện phương thức Nhà nước thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với đất có người đang sử dụng nhưng được quy hoạch, kế hoạch sử dụng cho mục đích phát triển kinh tế – xã hội triển khai các dự án đầu tư;
(iii) Nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất của người đang sử dụng.
Trong đó, phương thức Nhà nước thu hồi đất luôn có nhiều khó khăn, bất cập.
Quỹ đất sạch trong thực tiễn
Căn cứ trên thực tiễn và mục đích của từng giai đoạn, có thể phân chia hoạt động tạo quỹ đất sạch các giai đoạn như sau:
- Lập quy hoạch, kế hoạch SDĐ;
- Đề xuất dự án để tạo quỹ đất sạch và vốn thực hiện dự án tạo quỹ đất sạch;
- Triển khai công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư;
- 4Khai thác quỹ đất sạch;
- Đánh giá hiệu quả của dự án.
Quá trình tạo quỹ đất sạch là sự kết hợp của nhiều chủ thể. Trong đó, Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp tỉnh với vai trò quyết định mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội và phê duyệt ngân sách địa phương là chủ thể quyết định trong việc phê duyệt dự án tạo quỹ đất sạch. Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh là cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương thực hiện một số chức năng cơ bản như: tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và quản lý đất đai ở địa phương; phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện làm căn cứ tiến hành thu hồi đất; thành lập Quỹ phát triển đất và trình HĐND cùng cấp quyết định mức vốn ngân sách nhà nước (NSNN) cấp cho Quỹ phát triển đất khi thành lập…
Quỹ phát triển đất là tổ chức chủ yếu cung ứng vốn cho Tổ chức phát triển quỹ đất thực hiện dự án. Sau khi thực hiện xong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, quỹ đất sạch thu được sẽ giao cho Tổ chức phát triển quỹ đất quản lý và khai thác thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất. Chính quyền địa phương là chủ thể giữ vai trò quyết định trong việc thực hiện dự án tạo quỹ đất sạch, trong khi đó, sự thành công của dự án chịu ảnh hưởng lớn bởi quá trình thực hiện nhiệm vụ của Trung tâm phát triển quỹ đất.
Tiền thu được từ đấu giá sẽ được đưa vào NSNN và việc hoàn trả tiền bồi thường, giải phóng mặt bằng cho Quỹ phát triển đất sẽ do NSNN thực hiện theo pháp luật về NSNN. Cứ như thế, cơ chế tạo quỹ đất sạch tạo nên một chu trình khép kín về vốn, mang tính chất tuần hoàn và nếu thực hiện tốt, sẽ mang lại nguồn thu lớn cho NSNN và thu hút sự quan tâm của nhiều chủ đầu tư, góp phần thu hút đầu tư, thay đổi diện mạo của địa phương nói riêng và cả nước nói chung.
Xem thêm:
